انواع آفت دهان و راه درمان آن
آفت یک زخم دهانی در منطقه زبان، گونه ها ویا لثه ها می باشد. این عارضه در خانم ها شایع تر است. در حدود یک پنجم زنان و مردان جامعه به آفت مبتلا می شوند.
علت اصلی آفت هنوز مشخص نیست.
در آفت های مکرر معمولا ریشه هایی از سابقه خانوادگی دیده می شود. اما از علل دیگر آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. صدمه خوردن ( تروما) میتواند منجر به آفت شود. این صدمه میتواند از یک مسواک زدن شدید تا ضربه حین تمرینات ورزشی، انجام اعمال دندانپزشکی یا استفاده از دست دندان یا براکتها و وسایل اورتودنسی متفاوت ایجاد شود.
۲. کمبود بعضی عناصر در بدن مانند ویتامین B12 ، اسید فولیک و یا آهن باشد
۳.اختلالات هورمونی. بعضا در خانمهایی که قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند دیده شده. در دوران قاعدگی در خانمهای مستعد نیز آفت شایع است.
۴. خمیر دندانهای حاوی سدیم لوریل سولفات نیز میتوانند عاملی برای آفتهای دهانی باشند.
۵.آفت میتواند ژنتیکی نیز باشد.
۶. بعضی داروها مثل داروهای جایگزین نیکوتین که برای ترک سیگار استفاده می شود یا ضد التهاب های غیر استروییدی مثل ایبوپرفن نیز میتوانند منجر به آفت شوند.
۷. آلرژی به بعضی مواد غذایی نیز میتواند عاملی برای آفت دهانی باشد.
۸. بعضی سندرمهای خاص مثل سندرم بهجت، بیماری سلیاک ، بیماری کرون و یا عفونت HIV نیز میتوانند زخمهای دهانی شبیه آفت را منجر شوند.
درموارد زیر حتما به پزشک یا دندانپزشک خود مراجعه کنید:
1.اگر زخم دهانی شما بسیار وسیع است.
2.اگر زخم دهانی شما دردناک نیست.
3.یا اگرزخمهای دهانی شما همرا با علایم دیگری در نواحی دیگر بدن مثل زخم دستگاه تناسلی یا علایم روماتوییدی و در گیری مفاصل است حتما به پزشک یا دندانپزشک خود مراجعه کنید.
احتمال تظاهر این ضایعات در سنین 10-40 سالگی شایعتر است و با افزایش سن، شدت بیماری کاهش می یابد یا به طور کامل برطرف می شود.
انواع آفت
- آفت مینور وکوچک
80% موارد مبتلا را شامل می شود. زخم ها بین 4-2 میلی متر در لب ها، گونه ها، کف دهان و زیر زبان ایجاد می شوند. این زخم ها روی لثه ها، کام و روی زبان شایع نیست. تعداد زخم ها معمولا کم و بین 6-1 متغیر است. ضایعات طی 2-1 هفته بهبود می یابند ولی ممکن است با فواصل نامنظمی عود کند.
- آفت ماژور یا بزرگ
10% کل موارد ابتلا را شامل می شود. زخم هایی بزرگ تا چند سانتی متر در سقف دهان (کام نرم) و بخشی از حلق که مجاور حفره دهان است (حلق دهانی) ایجاد می شوند. بسیار دردناک تر از آفت مینور است و بین 2 هفته تا 1 ماه جهت بهبود زمان نیاز دارند و غالبا جوشگاه (scar) به جا می گذارند.
- آفت های تبخالی شکل
10% کل موارد مبتلا را شامل می شود. این فرم آفت در سنین بالاتر اتفاق می افتد و در خانم ها شایع تر است. آفت های تبخالی، دردناک با فواصل عود کم و تقریبا به طور مداوم وجود دارند. این فرم با ایجاد تاول های ریز شروع می شود که سریعا به زخم های کوچک (2 میلی متری) تبدیل خواهند شد. زخم ها بزرگتر می شوند و به یکدیگر می پیوندند و سپس 10 روز یا بیشتر طول می کشد تا بهبود یابند.
علائم آفت دهان و تشخیص آن
علائمی مانند زخم دایره ای، سفید یا زرد با دور قرمز و یا زخم های همراه با درد داخل گونه ها، روی زبان و یا نزدیک به گلو از نشانه های آفت دهان می باشند. آفت های شدید دارای علائم دیگری مانند تب، علامت های استوماتیت آفتی عود کننده و تنبلی جسمی می باشد. یکی از راه های تشخیص آفت های دهان، آزمایش خون برای تعیین تعداد سلول های خونی می باشد. همچنین مقدار ویتامین ب۱۲، آهن و اسید فولیک در تشخیص این بیماری به ما کمک می نماید. دقت کنید که آفت تفاوت زیادی با تبخال دارد و از طریق شکل و عفونت ثانویه آن می توان این دو را از هم تشخیص داد. زنان بیشتر از مردان به آفت زبان و دهان مبتلا می شوند و عمدتا این عارضه در کودکی و کهنسالی شایع تر می باشد. به طور متوسط ۲۰ درصد مردم دنیا، یک بار یا بیشتر آفت را تجربه می کنند.
درمان های مراقبتی برای درمان آفت های دهان
اگر عفونت عامل ایجاد آفت زبان و دهان باشد با استفاده از دارو قادر خواهید بود آن را درمان کنید. زخم های بسیار بزرگ و دردآور را می توان سوزاند و زخم را بست. به طور معمول هدف از درمان آفت، کنترل و آرام نگه داشتن آن است تا روند بهبود به خوبی پیش برود. کارهایی که می توانیم برای درمان آفت انجام دهیم، شستشو، استفاده از خمیر و دهانشویه ضد میکروبی می باشد. آفت زخمی باز است و باید آن را تمیز نگه داشت. محلول آب نمک و دهانشویه های دارای بی کربنات سدیم برای شستشوی زخم بسیار مفید می باشد. با مخلوط کردن نمک و هیدروکسید منیزیم خمیری درست نمایید و آن را روی آفت قرار دهید تا زخم آرام شود. مراقب باشید که خمیر را نبلعید. دهانشویه های ضد میکروبی نیز انواع باکتری ها و میکروب ها را نابود کرده و به درمان زخم ها کمک می کند.
استفاده از دارو برای درمان آفت های دهانی
زخم هایی که درد زیادی دارند و شما را آزار می دهد را می توانید با دارو آرام کرده و درمان نمایید. این داروها را می توان بدون تجویز پزشک نیز تهیه کرد و از داروخانه در رابطه با طریقه مصرف آن، راهنمایی بخواهید. برای زخم هایی که درد زیادی دارد داروی مسکن تهیه کرده و آن را روی زخم دهان قرار دهید. بنزیدامین از داروهای مسکن است که به شکل دهانشویه یا اسپری موجود می باشد. برای کاهش التهاب آفت های دهان از کورتیکواستروئید استفاده می شود که منجر به کاهش درد آنها نیز می شود.
در صورت مشاهده آفت دهان پیشنهاد می کنیم از کورتیکواستروئید استفاده نمایید تا ضمن درمان، ایجاد آفت در زمان های دیگر کاهش دهید. یکی دیگر از درمان ها استفاده از دهانشویه های کلرهگزیدین می باشد. این دهانشویه حاوی داروی بی حسی موضعی، آنتی بیوتیک و آنتی هیستامین می باشد. می توانید قبل از اینکه چیزی بخورید از داروی بی حسی مانند لیدوکائین استفاده کنید تا از درد پیشگیری نمایید. می توان از ویتامین های مکمل نیز استفاده کرده و آن را تزریق نمود. برای خانم هایی که در زمان قاعدگی به آفت دهانی دچار می شوند از داروی هورمونی استفاده می شود.
